Bildad mal konprann

Job 8:1-10, 20-22

Savan yo te rekonèt depi lontan koneksyon Jòb ak konsantre ansyen sajès yo sou yon sekans zak previzib/konsekans previzib. Saj andedan ak deyò pèp Izrayèl la te obsève ke relasyon ki genyen ant aksyon ak konsekans defini anpil nan lavi.

Pou sajès, prensip jistis sa a te fondasyon nan tout aspè nan lavi, enkli konpòtman moun. Kidonk, si mwen vle zanmi, mwen dwe aji anvè lòt moun menm jan mwen vle lòt moun aji anvè mwen. Si mwen vle gen ase manje, yon kote pou m viv, ak yon telefòn mobil, mwen dwe travay di epi touche lajan. Si mwen vle rete an sante, mwen dwe byen manje, fè egzèsis, epi dòmi ase.

Li fasil pou w wè liv Jòb la gen pye l anrasinen nan monn sajès la. Saj yo te ensiste ke Bondye te toujou aji pou asire ke jistis te fèt. Bondye te reponn san patipri ak jis selon konpòtman yon moun. Si Jòb te aji avèk sajès e jis, lè sa a li t ap resevwa yon repons jis nan men Bondye. Se te pèspektiv zanmi Jòb yo.

Nan pifò ka, Jòb dakò. Men, li pa dakò ke katastwòf ki te rive l yo te soti nan konpòtman sòt oswa mechan. Jòb ensiste ni ak zanmi l yo ak Bondye ke li pa t merite dezas yo. Li fè konnen li se yon nonm inosan e ki jis.

Jòb se pa tou senpleman yon naratif sajès. Zanmi l yo ensiste pou l di lè Jòb t ap di nan kè l yo montre li merite sa ki te rive l. Anfèt, kòlè l kont Bondye pa fè eko sajès, men sòm plenyen yo, tankou sa Jezi te site a: “Bondye mwen, Bondye mwen, poukisa w abandone m? Poukisa ou lwen pou w ede m, pou w kite pawòl mwen plenn? ( Sòm 22:1 ).

Plizyè fwa, deklanchman Jòb yo sèvi ak lang kòlè ak kè sere yo jwenn nan Sòm yo. Olye yon sòm plent, saj yo te tounen vin jwenn yon sòm sajès tankou Sòm 1: “Byennere moun ki pa suiv konsèy mechan yo, ki pa pran chemen pechè yo ap mache, oswa ki pa chita sou chèz mok yo. . . . Yo tankou pyebwa ki plante bò rivyè dlo, ki bay fwi nan sezon an, epi fèy yo pa cheche. Nan tout sa yo fè, yo pwospere” (vv. 1, 3).

Bildad, youn nan zanmi Jòb yo, fè konnen atak Jòb te fè kont Bondye yo ase twoublan pou yo merite pinisyon Bondye. Men sa Jòb di: “Se tout yon sèl; Se poutèt sa mwen di: [Bondye] detwi ni moun ki san repwòch ni mechan yo. Lè yon dezas pote lanmò toudenkou, li pase kalamite inosan yo nan betiz.” ( Jòb 9:22-23 ).

Soufrans ak jistis

Pifò moun anndan ak anpil deyò legliz la ak sinagòg konnen istwa Jòb la. Moun ki te li liv biblik la, e menm kèk ki pa fè sa, imajine Jòb kòm yon bon moun ki te soufri anpil malgre li pa t merite sa.

Paran ki pèdi timoun yo, timoun yo maltrete yo, moun ki gen koulè ki viktim diskriminasyon ak vyolans, ak anpil lòt moun santi doulè ki bay kout kouto, douloure atak san merite ak soufrans douloure. Klèman doulè ak soufrans Jòb mande nou pou nou rekonèt epi reponn a doulè ak soufrans san parèy kèlkeswa kote nou wè l.

Anplis soufrans inosan yo, yon konvèsasyon ant Bondye ak Satan nan Jòb 1:6-12 montre yon lòt pwoblèm: Èske Jòb respekte Bondye pou anyen? Pandan istwa a ap kòmanse, Bondye kòmanse konvèsasyon an nan afime bonte ak inosan Jòb: “Pa gen pèsonn tankou l sou tè a, yon nonm san repwòch e ki dwat ki gen krentif pou Bondye e ki vire do bay sa ki mal” (v. 8).

Satan fè konnen Bondye beni travay Jòb ak manje, fanmi, richès—tout sa yon moun ka vle. Èske Jòb t ap rete fidèl si li pa t jwenn yon rekonpans konsa? Ki jan Jòb pral reyaji si bonte l pa resevwa rekonpans li kwè jistis divin garanti a? Dezas frape Jòb ankò e ankò. Èske Jòb t ap toujou kwè lavi a se yon Bondye ki jis dirije?

Bildad rete konvenki ke jistis yon Bondye jis defini lavi: “Èske Bondye defòme jistis? Èske Toupisan an defòme sa ki jis? . . . Si w vle chèche Bondye, fè apèl a Toupisan an. Si ou pi bon kalite epi ou san fot, sètènman Bondye ap aji an favè ou, li fè ou tounen nan plas ou merite a” (8:3, 5-6, tradiksyon ekriven).

Kèlkeswa sa nou panse de Bildad, li pa atake Jòb pou peche ki te pase yo. Sepandan, Bildad ensiste ke nou dwe toujou sonje relasyon sakre ki genyen ant zak ak konsekans.

Kidonk, Jòb ka chanje avni l lè l chanje konpòtman l! Bildad fè konnen sante, richès ak fanmi Jòb alavni depann de chanje konpòtman l kounye a. Yon bon avni parèt ak konpòtman ki saj ak jis.

Bildad jodi a

Nou souvan kritike Bildad pou diskou li te dirije sou Jòb, men nou pa jwenn alantou abòde pwoblèm yo. Li evidan, gen anpil verite nan dogm sajès la. Nou rekonèt ke aksyon ki gen respè ak sajès gen plis chans pou rezilta nan relasyon rekonpanse pase konpòtman mechan ak moun sòt. Lavni an afekte pa konpòtman ki gen bon konprann oswa moun sòt. Men, èske li toujou rive jan nou espere?

Bildad sipoze yon relasyon klè ak konsistan ant soufrans ak kòz li yo. Eksperyans anseye nou ke yon relasyon absoli konsa pa egziste. Bon aksyon pa toujou rekonpanse, ni move aksyon yo toujou pini. Pafwa moun ki san prensip yo fleri epi moral yo ap fleri. Nou repete salmis la: “Bondye mwen, Bondye mwen, poukisa ou abandone m?”

Sepandan, byen souvan nou aji kòm si nou ka ranmase kòz la nan rezilta a. Pitit gason yon zanmi fanmi te vin dejwe dwòg. Pèsonn pa janm di li dirèkteman bay paran yo, men diskou a alantou bor yo sijere ke pwoblèm pitit gason an te gen anpil chans rezilta nan paran pòv. Yo te fè referans ak yon pwovèb sajès yo konnen: “Antre timoun yo nan bon fason, epi lè yo fin vye granmoun, yo p ap pèdi” (Pwovèb 22:6).

Malerezman, paran yo ka ogmante pwòp soufrans yo lè yo sipoze yo blame pou pwoblèm pitit yo. Paran yo fè erè. Men, timoun adilt yo ka eseye chape pwòp responsablite yo lè yo blame paran yo.

Bildad fè yon dezyèm sipozisyon ke nou bezwen konsidere. Èske Bondye jenere dezas natirèl pou pini moun k ap fè sa ki mal? Mansyone sipozisyon sa a anjeneral envit yon repons negatif: Non, nan kou pa!

Jenerasyon nou an te fè fas ak yon pandemi viral ki te touye dè milyon atravè mond lan. Souvan, nou eseye konnen ki moun ki blame. Gen kèk sijere ke pandemi sa a te pote pa Bondye pou pini Etazini pou peche espesifik oswa san Bondye jeneral. Menm repons lan te swiv Katrina, siklòn ki te touye prèske 2,000 moun nan zòn nan alantou New Orleans. Pandemi ak lòt dezas rive, men se pa kòm yon zouti jijman diven. Bondye pa voye Jezi pou detwi, men pou delivre.

Finalman, gen yon twazyèm sipozisyon: Bildad te sipoze ke nou ka kontwole Bondye. Si nou fè byen, Bondye ap rekonpanse nou. Si nou peche, Bondye ap pini. Si se pat pou relasyon previzib ant konpòtman ak rezilta, poukisa moun ta bon?

Yona te kòlè lè l te rann li kont li pa t kapab kontwole repons Bondye a. Ni Jonas ni Nawoum te ensiste pou di ke tòti terib Asiri a te fè pèp Izrayèl la te mande pinisyon Bondye. Jonas te fè kòlè paske li “te konnen ou se yon Bondye ki gen mizèrikòd, ou se yon Bondye ki gen mizèrikòd, ou se yon Bondye ki pa fè kòlè, ou ki gen anpil lanmou ki fèm, e ki pare pou w kite pinisyon w” (Yona 4:2b).

Youn nan karakteristik lafwa nou se ke Bondye, nan Kris la, te pwomèt pou l reponn peche ak sa ki mal nan mistè enkontwolab konpasyon diven an. Nou pa ka kontwole Bondye.